قبض باسکول چیست؟ آشنایی با ۶ نوع از انواع قبض باسکول

زمان مطالعه: ۶ دقیقه

قبض باسکول در میان انواع مدارک و سندهای موجود باربری و حمل و نقل کالا به خصوص حمل و نقل زمینی ، از مهم‌ترین موارد محسوب می‌شود که باید به اطلاعات داخل آن به دقت توجه کرد. اما قبض‌های باسکول چه انواعی دارد و چرا استفاده از آن برای باربری بسیار مهم است؟ در ادامه این مطلب به پاسخ این پرسش‌ها پرداخته و همه اطلاعات لازم در این زمینه را بیان خواهیم کرد.

قبض باسکول چیست؟ تعریف جامع

قبض یا رسید باسکول همانند بارنامه یکی از اسناد حیاتی در روند حمل و نقل کالا است. این مدرک، مرحله‌ پایانی از فرآیند بارگیری را نشان می‌دهد. زمانی که کامیون یا وسیله‌ حمل بار، پر و آماده بارگیری می‌شود، ابتدا باید به باسکول مراجعه کند. در اینجا، وزن دقیق وسیله نقلیه هم خالی از بار و هم با بار اندازه‌گیری می‌شود. این اطلاعات به صورت دقیق در قبض‌های باسکول ثبت خواهند شد.

این اسناد، به عنوان یک نشانگر از وزن دقیق بار و همچنین اطمینان از صحت تخلیه کالا در مقصد، اهمیت زیادی دارند. رانندگان و شرکت‌های حمل و نقل بار، از این قبض‌ها به عنوان یک ابزار مهم برای تضمین صحت و اعتماد در روند حمل و نقل استفاده می‌کنند. از آنجایی که این اطلاعات توسط انبارداران یا مراکز باسکول صادر می‌شوند، اعتبار بالایی دارند.

به طور کلی، قبض یا رسید باسکول نقش مهمی در بهبود عملکرد و کارایی در حوزه حمل و نقل از جمله حمل و نقل جاده ای دارد. این اسناد نه تنها به کنترل وزن بار کمک می‌کنند بلکه از اعتماد سازمان‌ها و مشتریان نیز حمایت می‌کنند. از این رو، اهمیت و جایگاه این قبض‌ها در صنعت حمل و نقل بسیار حیاتی است و بدون آن، عملکرد صحیح و موثری در این حوزه غیرممکن خواهد بود. حال که دانستیم قبض باسکول چیست، بهتر می‌توانیم با انواع آن آشنا شویم.

آشنایی با انواع قبض باسکول

خوشبختانه، در دنیای قبض‌های باسکول تنوع قابل توجهی ایجاد شده است، تا نیازهای مختلف صاحبان مشاغل و فعالان حوزه بازرگانی را به بهترین نحو پاسخ دهد. انتخاب نوع مناسب قبض‌های باسکول به عوامل مختلفی مانند نوع کالا به خصوص برای هر نوع بار فله ، فرآیند معامله و نیازهای حسابداری بستگی دارد.

با شناخت دقیق هریک از انواع این قبض‌ها، می‌توان به انتخابی آگاهانه و متناسب با شرایط دست یافت و گامی بلند در جهت شفافیت و اطمینان در داد و ستدها برداشت. در ادامه به برخی از رایج‌ترین انواع این قبض‌ها اشاره می‌کنیم:

• قبض اولیه

این قبض در بدو ورود کالا به انبار صادر می‌شود و هویت و مشخصات دقیق آن را به ثبت می‌رساند. این نوع مانند شناسنامه‌ای برای کالا محسوب می‌شود که اطلاعاتی مانند نوع، وزن، تعداد و … را در خود جای داده است.

• قبض تفکیکی

گاه ممکن است بنا به دلایل مختلف، بخشی از کالاهای موجود در انبار نیاز به تفکیک و جداسازی داشته باشند. در این شرایط، قبض تفکیکی صادر می‌شود تا مرز میان کالاهای قابل ترخیص و غیرقابل ترخیص به طور شفاف مشخص گردد.

• قبض باسکول قابل معامله

همانطور که از نامش پیداست، این نوع قبض صرفا برای ثبت اطلاعات کالا صادر نمی‌شود، بلکه قابلیت واگذاری و نقل و انتقال را نیز دارا است. به عبارتی، قبض‌های باسکول قابل معامله حکم یک سند دارایی را دارند که می‌توان آن را خرید و فروش کرد.

• رسید موقت

در مواردی که نیاز به ارائه اطلاعات دقیق کالا به صورت موقت وجود داشته باشد، از رسید موقت استفاده می‌شود. این رسید تمامی مشخصات موجود در انواع قبض باسکول را به همراه دارد، با این تفاوت که کاربرد آن در حسابداری محدودتر است.

• قبض باسکول دائم

هنگامی که کالا به طور کامل بررسی و تأیید شده باشد، رسید دائم صادر می‌شود. این رسید به منزله مجوزی برای افزودن کالا به موجودی انبار تلقی می‌شود و از آن می‌توان در اسناد حسابداری به طور گسترده استفاده کرد.

• رسید مستقیم

در برخی موارد، ممکن است کالاها قبل از ورود به انبار، به طور مستقیم به دست خریدار نهایی برسند. در این شرایط، رسید مستقیم صادر می‌شود تا جزئیات مربوط به این معامله خاص را به ثبت برساند.

بررسی اهمیت دریافت قبض باسکول

استفاده از قبض‌های باسکول در باربری، فواید و مزایای متعددی را به همراه دارد که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:

• ایجاد شفافیت و اطمینان

اولین و شاید مهم‌ترین مزیت استفاده از قبض‌های باسکول، ایجاد شفافیت در معاملات است. این سند با درج اطلاعات دقیق مربوط به وزن و قیمت کالا، از بروز اختلافات و ابهامات احتمالی بین خریدار و فروشنده جلوگیری می‌کند.

تصور کنید که معامله‌ای بدون صدور این قبض‌ها انجام شود. در این صورت، هیچ مدرک معتبری برای اثبات وزن دقیق و قیمت واقعی کالا وجود نخواهد داشت و احتمال بروز سوءتفاهم و چالش‌های حقوقی به طور چشمگیری افزایش می‌یابد. قبض‌های باسکول با ارائه اطلاعات شفاف و دقیق مانند احراز هویت برای ثبت بار ، اعتمادی دو سویه بین طرفین معامله ایجاد می‌کند و زمینه‌ای را برای داد و ستدی امن و مطمئن فراهم می‌آورد.

• مدیریت آسان‌تر حساب‌ها

مدیریت صحیح حساب‌ها، یکی از ارکان اصلی موفقیت در هر کسب و کاری است. قبض‌های باسکول با ثبت دقیق اطلاعات مربوط به خرید و فروش کالا، به طور قابل توجهی به این امر کمک می‌کند. با استفاده از اهمیت  قبض باسکول، می‌توان به راحتی سوابق معاملات را به تفکیک نوع کالا، تاریخ، وزن، قیمت و …  ثبت و نگهداری کرد. این امر نه تنها در حسابداری و حسابرسی دقیق‌تر یاری می‌رساند، بلکه در صورت بروز هرگونه مشکل یا اختلاف، به عنوان مدرکی معتبر قابل استناد خواهد بود.

• ارائه مدرک معتبر

همانطور که در موارد قبلی نیز اشاره شد، قبض‌های باسکول سندی معتبر و قابل استناد در مراجع قانونی است. در صورت بروز هرگونه مشکل یا اختلاف بین خریدار و فروشنده، این سند می‌تواند به عنوان مدرکی قاطع برای اثبات صحت معامله و احقاق حقوق طرفین مورد استفاده قرار گیرد. فرض کنید که کالایی به وزن ۱۰ تن و با قیمت هر کیلوگرم ۱۰۰۰ تومان به فروش رسیده باشد. در صورت عدم صدور قبض‌های باسکول، اثبات وزن دقیق و قیمت واقعی کالا در مراجع قانونی  بسیار دشوار خواهد بود. اما با وجود قبض‌های باسکول، این امر به سادگی قابل اثبات است و طرف متضرر می‌تواند به راحتی حق و حقوق خود را احقاق کند.

• تسهیل فرآیندهای انبارداری

قبض‌های باسکول نقش مهمی در ساماندهی و نظم‌بخشی به فرآیندهای انبارداری ایفا می‌کند. با استفاده از این سند، می‌توان به طور دقیق موجودی کالاها را در انبار رصد و مدیریت کرد. همچنین، قبض‌‌های باسکول در هنگام ورود و خروج کالا از انبار، به عنوان سندی معتبر برای ثبت اطلاعات مربوط به این فرآیندها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این امر به جلوگیری از هدررفت و ناپدید شدن کالاها، بهینه‌سازی فضای انبار و مدیریت صحیح موجودی و در گمرک ها به فرآیند هایی مانند گروپاژ کمک می‌کند.

• افزایش کارایی و راندمان

استفاده بهینه و صحیح از قبض باسکول در نهایت به افزایش کارایی و راندمان در فرآیندهای مختلف مرتبط با خرید، فروش، انبارداری و حسابداری منجر می‌شود. این سند با ایجاد شفافیت، نظم و انضباط، به حذف  اتلاف زمان و منابع کمک می‌کند و زمینه‌ای را برای انجام امور به روشی دقیق، سریع و کارآمد فراهم می‌آورد.

درباره اطلاعات قبض باسکول بیشتر بدانیم

اطلاعات درج شده در انواع مختلف قبض‌های باسکول نیز یکی دیگر از مواردی است که باید درباره این اسناد بدانیم.

اطلاعات کلی معامله

• تاریخ و زمان صدور: این تاریخ نشان می‌دهد که معامله در چه زمانی انجام شده است و برای پیگیری‌های بعدی و همچنین محاسبات مربوط به انبارداری و حسابداری حائز اهمیت است.
• شماره قبض: هر قبض یک شماره منحصر به فرد دارد که به شناسایی و تمایز آن از سایر قبض‌ها کمک می‌کند.
• نام و مشخصات خریدار و فروشنده: در این بخش، نام و نام خانوادگی، آدرس و شماره تماس خریدار و فروشنده به طور دقیق درج می‌شود. این اطلاعات برای پیگیری‌های بعدی و همچنین در صورت بروز هرگونه مشکل یا اختلاف حائز اهمیت است.

اطلاعات مربوط به کالا

• نوع کالا: در این بخش، نوع دقیق کالای مورد معامله به طور مشخص ذکر می‌شود. این امر برای تمایز کالاهای مختلف و همچنین برای محاسبات مربوط به قیمت و انبارداری ضروری است.
• نام و نام خانوادگی صاحب کالا: در صورتی که کالای مورد معامله متعلق به شخص ثالثی باشد، نام و نام خانوادگی صاحب کالا در این بخش درج می‌شود.
• تعداد و واحد شمارش: تعداد دقیق کالای مورد معامله و واحد شمارش آن (کیلوگرم، تن، عدد و …) در این بخش ذکر می‌شود. این اطلاعات برای محاسبات مربوط به قیمت و انبارداری ضروری است.
• مشخصات ظاهری کالا: در صورت نیاز، می‌توان مشخصات ظاهری کالا مانند رنگ، ابعاد و … را نیز در این بخش از اطلاعات قبض باسکول درج کرد.

اطلاعات مربوط به وزن

• وزن ناخالص: وزن کل کالا به همراه وسیله حمل و نقل (مانند کامیون، تریلر و …) در این بخش درج می‌شود.
• وزن خالص: وزن دقیق کالای مورد معامله پس از کسر وزن وسیله حمل و نقل در این بخش درج می‌شود. این وزن مبنای محاسبه قیمت نهایی کالا خواهد بود.

اطلاعات مربوط به قیمت

• قیمت واحد: قیمت هر واحد از کالای مورد معامله (بر حسب کیلوگرم، تن، عدد و …) در این بخش درج می‌شود.
• مبلغ کل: حاصل ضرب قیمت واحد در وزن خالص کالا در این بخش درج می‌شود. این مبلغ، قیمت نهایی کالای مورد معامله را نشان می‌دهد.

اطلاعات تکمیلی قبض باسکول

• شرایط پرداخت: در این بخش، نحوه پرداخت مبلغ معامله (نقدی، چکی، به صورت نقد و اقساط و …) ذکر می‌شود.
• شرایط تحویل: در این بخش، نحوه تحویل کالا به خریدار (مانند تحویل در محل انبار، ارسال به مقصد مورد نظر خریدار و …) ذکر می‌شود.
• امضا و مهر: امضای خریدار، فروشنده و متصدی باسکول به عنوان تأیید صحت اطلاعات درج شده در قبض ضروری است. همچنین، مهر باسکول نیز به عنوان تأیید رسمی صحت وزن کالا درج می‌شود.

• 

سخن پایانی

قبض باسکول به عنوان اسنادی معتبر و کارآمد، نقشی کلیدی در شفاف‌سازی و اعتباربخشی به معاملات و باربری، به خصوص در خرید و فروش کالاهای فله‌ای ایفا می‌کنند. این سند با زبانی گویا، جزئیات مربوط به وزن، قیمت، ماهیت کالا و سایر اطلاعات مرتبط با معامله را به ثبت رسانده و از بروز اختلافات و ابهامات احتمالی جلوگیری می‌کند. برای استفاده از این قبوض نیاز است تا با انواع آن آشنا شده و تمامی اطلاعات مندرج در آن‌ها را بدانیم. در این صورت می‌توانیم از اهمیت قبض باسکول برای باربری و معاملات زیر نظارت سازمان راهداری بهره ببریم.

سوالات متداول

قبض باسکول چه نوع سندی است ؟

قبض باسکول اسنادی هستند که جزئیات مربوط به وزن و قیمت کالا در یک معامله را مشخص می‌کنند.

آیا برای باربری باید حتما از قبض باسکول استفاده کرد؟

برای باربری مخصوصا حمل کالای بین المللی باید حتما از قبض باسکول استفاده کنید.