بوژی چیست؟ آشنایی با قوانین و محدودیت های آن

زمان مطالعه: ۷ دقیقه

صنعت بوژی جاده ای از سال ۱۹۶۸ میلادی یا سال ۱۳۴۵  توسط چند شرکت ایرانی وارد ایران شده است. مسلما از آن زمان تا کنون هم طراحی بوژی ها تغییر کرده است و هم ظرفیت بارها و محموله ها بالا رفته است.

قبل از اینکه به تشریح جزییات بوژی بپردازیم لازم است بدانیم که حمل نقل زمینی، متداول ترین نوع حمل نقل است که به دلیل در دسترس بودن، ،ارزانی و انعطاف پذیری حمل و نقل جاده ای این روش حمل ونقل مهم ترین و بهترین روش جابجایی مسافر و بار در سراسر دنیا می باشد. به همین علت اکثر کشور ها و به ویژه در ایران، بیش از ۹۰ درصد سهم حمل نقل بار و مسافر را، حمل نقل زمینی تشکیل میدهد. به عبارتی دیگر دراغلب موارد کلیه روش های حمل و نقل در مبدا یا مقصد، به شیوه ی حمل و نقل جاده ای نیاز دارند.

در این مقاله به حمل نقل زمینی به ویژه حمل نقل فوق سنگین می پردازیم که یکی از وسایل مهم آن اصطلاحا بوژی نامیده میشود. همچنین ما در مقاله ای جداگانه بنام “قدرتمندترین و بزرگترین بوژی کش دنیا” به معرفی بیشتر آن نیز پرداختیم که پیشنهاد میکنیم آن را نیز مطالعه نمایید.

بوژی یک خودرو پلتفورمی با آرایه بزرگ از چرخها است.برای حمل و نقل بخش های بزرگ از جمله پل ها،تجهیزات پالایشگاه های نفت و همچنین موتورها و اشیای سنگین دیگری استفاده می شود که برای کامیون ها بیش از حد سنگین هستند.

بوژی چیست ؟

بوژی در اصل یک کلمه فرانسوی است که در لغت به معنای محور است.بوژی به سیستم حرکتی (ناقله) واگن گفته می‌شود و متشکل از قاب (تیرهای طولی وعرضی)، مجموعه فنربندی (تعلیق)، مجموعه چرخ ومحور، مجموعه ترمز (در بوژی های جدید سیستم ترمز کمکی اینتاردر نیز اضافه شده است) و ادوات مربوطه می‌باشد. بوژی ضمن توزیع یکنواخت وزن واگن روی خط باعث سهولت در گردش واگن هنگام عبور از قوس، ایمنی سیر، سهولت در مبادله واگن بین راه آهنهای با عرض خط مختلف، افزایش ظرفیت بارگیری واگن در بار محوری ثابت می‌شود.

بوژی نوعی کفی تریلی یا ارابه است که شبیه کمر شکن است ولی تعداد چرخهای آن خیلی بیشتر است بدین معنی که دارای محورهای متعددی است که تعداد آنها متناسب با میزان بار است و برای حمل بارهای بسیار سنگین به منظور کاهش فشار بار بر روی جاده، راه آهن و نیز اسبی که آن را می کشد طراحی شده است . برای آشنایی بیشتر با انواع مختلف کامیون ها پیشنهاد میکنیم مقاله ” آشنایی با انواع کامیون ” را مطالعه نمایید.

تقسیم بندی بوژی ها

• بوژی جاده ای
• بوژی ریلی

بوژی های جاده ای برای حمل بار های ۱۰۰ تن به بالا مورد استفاده قرار می گیرند .

مشخصات بوژی ها

• ارتفاع از سطح زمین : ۱۲۰±۲۵ متر
• تعداد چرخ در هر محور : ۸ چرخ
• کشنده ها معمولا ۱۰ چرخ دارند، بجز کشندهای جدیدی که ۱۲ چرخ دارند

بسته به وزن محموله تعداد این محور ها می تواند کم یا زیاد شود. یعنی هرچه بار سنگین تر شود تعداد محور ها بیشتر می شود که معمولا عرض کمرشکن بوژی از سه متر تا سه متر ونیم بستگی به عرض محموله انتخاب می شود اگر عرض بار بیشتر از سه متر و نیم باشد عرض بوژی اضافه می شود و به اصطلاح کوپلینگ شدن گفته می شود و به صورت تکه تکه اضافه می شود و طبیعتا تعداد کشنده های آن بیشتر خواهد بود. در بعضی از موارد که بار سنگین است از چهار کشنده هم استفاده می شود.

 

بوژی ها بر خلاف ظاهر سخت و خشن و خشکی که دارند به راحتی توسط فشار روغن هیدرولیک بر روی انها اعمال کنترل می شود.

 

حمل بار توسط بوژی ها شرایط خواصی را می طلبد . از راه و جاده گرفته تا مسائل ترافیکی و تجارب رانندگان و دریافت بارنامه و … .جالب است بدانید که حداکثر سرعت یک بوژی و کشنده آن به همراه محموله چیزی کمتر از ۳۰ کیلومتر بر ساعت است. در بعضی مواقع کار به حدی حساس است که راننده بوژی مجبور می شود با ۵ کیلومتر بر ساعت حرکت کند.

حرکت یک بوژی مستلزم صورت گرفتن هماهنگی های خاص با پلیس راه کشور و سازمان راه داری و در بعضی مواقع وزارت نفت و نیرو است. بوژی ها فقط از ۶ صبح تا ۶ عصر مجاز به حرکت هستند و در شب و روز های تعطیل حق تردد در جاده ها را ندارند.

بوژی و کمر شکن های و  دستگاه های نظیر آن لازم است که همیشه با دو اسکورت یکی در عقب و دیگری در جلوی محموله حرکت کنند. در بسیاری از جاده های کشور و همچنین پل هایی که توانایی حمل وزن و بار آن را ندارند، شرکت های حمل و نقل باید  راه های فرعی جهت عبور مجموعه بوژی و کشنده ها  را بسازند، که خود این امر هزینه های سر سام آوری را به دنبال دارد.

بوژی هم مانند کمر شکن دارای بارگیری غیر ثابت و محور های متغیر میباشد با این تفاوت که در بوژی از سیستم هیدرولیکی توزیع نیرو برای حمل کالاهای فوق سنگین و غیر قابل تفکیک استفاده شده است که با ماشین بوژی به علت امکان افزایش و کاهش محور میتوان هر نوع وزنی را با آن حمل کرد.

دستورالعمل کار با کشنده و بوژی

عبور محموله‌های فوق‌سنگین، که مجموع وزن کشنده، بوژی و محموله‌ی آن، بیش از ۹۶ تن باشد، از روی پل‌های با دهانه‌ی بیش از ۱۰ متر، ممنوع است. این‌گونه از پل‌ها، مشمول مقررات ماده‌ی ۱۴ این دستورالعمل می‌باشند.

تبصره- درصورتی‌که مجموع وزن بوژی، و محموله، درمورد وسایل نقلیه‌ی موضوع این ماده، کم‌تر یا مساوی ۹۶ تن باشد، شرکت‌های حمل‌ونقل ترافیکی، می‌توانند با عبوردادن کشنده، به‌طرف دیگر پل، بوژی و محموله را، با حداکثر سرعت ۵ کیلومتر در ساعت، به‌وسیله‌ی دستگاه وپنچ، یا بکسلف به‌طرف دیگر پل بکشند. ادارات راه و ترابری نیز، با رعایت مفاد ماده‌ی ۱۴، موظف به هم‌کاری در این خصوص، می‌باشند.

ماده‌ی ۱۶

چنان‌چه محموله‌ی ترافیکی، از جمله، وسایلی نظیر بلدوزر، لودر، گریدر، بیل مکانیکی و… باشد، که دارای توان حرکتی مناسب، در عبور از کنارگذر پل‌ها هستند، و پل، دارای محدودیت کم‌تر از وزن کل وسیله‌ی نقلیه باشد، شرکت‌های حمل‌ونقل ترافیکی، مجاز هستند تا محموله را، بدون واردشدن آسیب و صدمه، به تاسیسات راه، از کنار پل، عبور داده، و وسیله‌ی نقلیه نیز، بدون محموله، پس ازعبور از روی پل، اقدام به سوارنمودن مجدد محموله نماید.این‌گونه اقدام، در حمل‌ونقل ترافیکی، به‌منزله‌ی عبور از کنارگذر پل محسوب شده، و ادارات راه و ترابری نیز، با رعایت مفاد ماده‌ی ۱۴، موظف به هم‌کاری می‌باشند.

ماده‌ی ۱۷

مسولیت احداث کنارگذر، در مورد پل‌های واقع در مسیر، که دارای ظرفیت محدود باربری هستند، به‌عهده‌ی شرکت حمل‌ونقل ترافیکی می‌باشد، و ادارات کل راه و ترابری، موظف هستند تا با شرکت‌های حمل‌ونقل، در احداث کنارگذر پل‌ها، به‌نحوی که به تاسیسات و ابنیه‌ی فنی راه، صدمه وارد ننماید، هم‌کاری کنند.

تبصره ـ به‌منظور اقتصادی‌بودن احداث کنارگذرها، در مسیرهای مهم حمل‌ونقل ترافیکی، شرکت‌های حمل‌ونقل ترافیکی، می‌توانند تعدادی از کنارگذرها را، به‌صورت دایمی احداث، و مسولیت مرمت و نگه‌داری آن‌ها را نیز، به‌عهده گیرند.

با مهمترین قوانین حمل بار توسط بوژی آشنا شوید

هر کشوری تابع قوانین و دستورالعمل‌های مختلفی است که در هر حوزه مردم آن کشور باید تابع آن مقررات باشند. تریلی بوژی نیز به عنوان یک‌ ماشین باربری در صنعت حمل و نقل ملزم رعایت نکات و دستوراتی است که از طرف راننده آن باید رعایت گردد. یک راننده ماهر به خوبی می‌داند که بوژی چیست و با تمامی قوانین کار با آن آشنایی دارد. همانگونه که در صنعت حمل و نقل جاده‌ای رانندگان خودرو و … مستلزم رعایت دستورالعمل‌هایی هستند، رانندگان کامیون بوژی نیز بر اساس مواردی در این حوزه فعالیت دارند.

برخی از دستورالعمل‌های باربری بوزی کش عبارتند از:

1. حداکثر سرعت بوژی کمتر از ۳۰ کیلو متر در ساعت است که حتی گاهی این سرعت به ۵ کیلو متر در ساعت نیز خواهد رسید. حال نوع کامیون و خودرو کشنده آن تنها می‌توانند در جاده‌های اصلی و در ساعات ۶ شب تا ۶ صبح غیر از روزهای تعطیل تردد کنند.
2. به سبب اینکه بسیاری از زیرساخت‌ها توانایی حمل و نقل بارهای سنگین را ندارند، برای عبور محموله‌های سنگین از پل، طبق قوانین و مقررات حاکم، در صورتی که وزن بار ماشین بوژی بیش از ۹۶ تن باشد عبور آن از روی پل ممنوع خواهد بود. اما این درصورتی است که اگر وزن آن کمتر از ۹۶ تن بود، باید ابتدا کشنده به طرف دیگر پل منتقل کرد و در نتیجه توسط سیم بکسل با سرعت حداکثر ۵ کیلومتر در ساعت محموله را از روی پل عبور داد.

برای حمل بار با بوژی چه محدودیت‌هایی وجود دارد؟

همه ما به خوبی می‌دانیم که بوژی چیست و به عنوان یک خودروی باربری خاص قادر به حمل بار بسیار سنگین است. اما مسئله فقط حمل میزان بار سنگین توسط ماشین‌های بوژی کش نیست، بلکه جاده نیز باید توان تحمل همچین وزنی را داشته باشد.

در صورت نداشتن میزان مقاومت لازم جاده در برابر تحمل وزن بوژی ممکن است مشکلات زیادی به وجود آید که حتی برای شهروندان و … نیز خطر آفرین باشد. بدین منظور، جهت صدور پروانه تردد یا بارنامه الکترونیکی ابتدا باید وزارت راه محموله را از نظر وزن و ابعاد بررسی کند و پس از مد نظر قرار دادن تمامی جوانب مسیری را به عنوان خط مسیر به راننده اعلام کند.

اما به هنگام حرکت بوژی، تیم‌های راهسازی و فنی و اسکورت نیز جهت برقراری امنیت با بوژی در طول مسیر حرکت می‌کنند. از طرفی برای حمل چنین محموله‌های سنگینی، ساعات مشخصی را برای تردد در نظر می‌گیرند؛ چرا که تریلی بوژی مجاز به تردد در تمام ساعات شبانه روز نیست.

چه محموله های با بوژی حمل می‌شوند؟

وقتی ما به خوبی می‌دانیم که بوژی چیست، چه وظیفه‌ای دارد و انواع بوژی کش ؛ پس قطعا می‌دانیم که این ماشین معمولا محموله‌های بسیار سنگین را حمل می‌کند. معمولا بوژی‌ها را با نام ماشین‌های حمل خودرو نیز می‌شناسند که انواع بوژی کشی در ایران به منظور حمل انواع بارهای بسیار سنگین انجام می‌شود. این ماشین باربری قابلیت افزایش یا کاهش طول دارد و چنان قدرتی دارد که تمام محموله‌های مختلف با وزن بسیار سنگین را به راحتی حمل می‌کند.

همچنین تمامی قطعات غول پیکر حوزه‌های مختلف نیروی دریایی، هوایی، زمینی و … چون کشتی‌ها، قطعات نیروگاهی، ترانسفورماتورهای بزرگ و … با استفاده از بوژی حمل می‌شوند. اما نکته بسیار مهم درباره حمل محموله با ماشین های بوژی کشی است به هنگام حمل بار باید کامیون بوژی بیمه نامه و بارنامه هوشمند داشته باشد، تا در صورت بروز هرگونه حادثه یا مشکلی، پرداخت خسارات انجام شود.

همچنین افرادی که به خوبی می‌دانند بوژی چیست؟ قطعا می‌دانند که کار کردن با بوژی و فعالیت در باربری بوژی نیاز به تخصص و مهارت لازم دارد؛ پس در صورت کسب مهارت باید اقدام به کار با ماشین بوژی کرد. در پایان قابل اشاره می باشد که راننده یک قهرمان است و زحمت های زیادی متحمل می شود.

برخی از سوالات متداول

اکثر کامیون های آمریکایی وارد شده به کشور از چه نوعی هستند؟

بیشتر کامیون‌های بوژی وارد شده از کشور آمریکا به کشور ایران از نوع اکسل جلو هستند و ماک سری R نیز جزو این خانواده به شمار می‌رود.

حداکثر سرعت یک بوژی و کشنده آن به همراه محموله چقدر است؟

قطعا افرادی که می‌دانند بوژی چیست با تمامی مشخصات و حتی سرعت‌های مجاز آن آشنایی دارند. اما حداکثر سرعت یک بوژی و کشنده آن به همراه محموله کمتر از ۳۰ کیلومتر بر ساعت خواهد بود.

بوژی از چه طریقی کنترل می‌شود؟

ماشین‌های بوژی کش، نوعی کامیون با ظاهر سخت، خشن و خشکی هستند که توسط فشار روغن هیدرولیک بر روی آن‌ها به راحتی کنترل خواهند شد.