زمان مطالعه: ۶ دقیقه

در دنیای پیشرفته‌ی امروز، صنعت خودروسازی به یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین صنایع تبدیل شده است که به شکل مستمر در حال توسعه و نوآوری است. یکی از نوآوری‌های برجسته و مهم در این صنعت، به وجود آمدن گیربکس‌های متغیر پیوستگی (Continuously Variable Transmission) است که به آن‌ها گیربکس cvt گفته می‌شود. این تکنولوژی که ابتدا در دهه‌های گذشته معرفی شد، با امکانات و قابلیت‌های منحصر به فرد خود، توانسته است جایگاه ویژه‌ای در عرصه خودروسازی به دست آورد.

در این مقاله، به معرفی و بررسی اهمیت گیربکس‌های CVT در صنعت خودروسازی می‌پردازیم. همچنین، نحوه عملکرد و مزایای این تکنولوژی را بررسی می‌کنیم.

آنچه در این مطلب خواهید خواند پنهان

گیربکس CVT چیست؟

گیربکس CVT، نوعی گیربکس خودرو است که به جای داشتن دنده‌های مشخص، از قرقره‌ها و باندها برای تغییر نسبت دنده استفاده می‌کند. این نوع گیربکس بدون نیاز به دخالت دستی کاربر به‌طور پیوسته میزان سرعت و گشتاور موتور را تنظیم می‌کند. این باعث می‌شود خودرو به‌طور مداوم در سرعت بهینه حرکت کند و مزایایی مانند صرفه‌جویی در مصرف سوخت و تسهیل در رانندگی را به ارمغان می‌آورد.

عملکرد گیربکس CVT

گیربکس CVT چگونه کار میکند؟

گیربکس‌های CVT با استفاده از قرقره‌ها یا تسمه‌ها برای تنظیم نسبت دنده عمل می‌کند. در این نوع گیربکس، دو قرقره مخروطی یا دو تسمه به وسیله یک مایع (معمولاً روغن) کنترل می‌شوند. این مایع تحت فشار قرار گرفته و به طور پیوسته میزان نسبت دنده را تغییر می‌دهد.

وقتی راننده پدال گاز را فشار می‌دهد تا سرعت خودرو افزایش یابد، یکی از قرقره‌ها به سمت مرکز متغیر پیوستگی حرکت کرده و مایع را تغییر می‌دهد. این باعث می‌شود نسبت دنده بین موتور و چرخ‌ها تغییر کند و خودرو به سرعت بیشتری برسد، مانند دنده بالاتر در گیربکس‌های معمولی.

 

گیف موشن رانندهاگر راننده خواسته باشد که سرعت کم شود، دومین قرقره به سمت مرکز حرکت کرده و مایع را تغییر می‌دهد. این باعث کاهش نسبت دنده میان موتور و چرخ‌ها می‌شود، مانند دنده پایین‌تر در گیربکس‌های معمولی.

از آنجایی که این تغییرات پیوسته و بدون شکستگی اتفاق می‌افتد، گیربکس CVT به راحتی و بدون توقف تغییر دنده می‌کند. این باعث می‌شود خودرو به طور مداوم در نقطه بهینه سریع‌تر یا کندتر حرکت کند و از مصرف سوخت کمتری بهره‌برداری کند.

نوار اتصال درام گیربکس CVT

مزایا و معایب گیربکس CVT

گیربکس‌های CVT دارای مزایا و معایب خاصی است که به طور خلاصه می‌توان به آن‌ها اشاره کرد:

مزایا:

  • ارتفاع کارایی و رانندگی اساسی: یکی از بزرگترین مزایای گیربکس CVT، توانایی تطابق دقیق با نیازهای راننده است. این باعث می‌شود موتور همیشه در حالت بهینه‌ی عملکرد باشد که منجر به بهره‌برداری بهتر از قدرت موتور و کاهش مصرف سوخت می‌شود.
  • تسریع بدون شکستگی: گیربکس‌های CVT بدون شکستگی نسبت دنده تغییر می‌کند. این به معنای تسریع بی‌دردسر و بدون وقفه است.
  • رانندگی نرم و آرام: تغییرات نسبت دنده پیوسته در گیربکس‌های CVT باعث می‌شود رانندگی نرم، بی‌صدا و بدون لرزش باشد. این ویژگی مخصوصاً در خودروهای شهری و ترافیک سنگین مفید است.
  • کارایی در محدوده‌ی سرعت‌های مختلف: به دلیل تغییر پیوسته نسبت دنده، گیربکس‌های CVT به خوبی در محدوده‌ی سرعت‌های مختلف عمل می‌کند، از حرکت کند تا سریع.
  • تجربه رانندگی خوب در خودروهای هیبریدی: گیربکس‌ CVT به خوبی با سیستم‌های هیبریدی ترکیب می‌شود، به ویژه در خودروهایی که با سیستم هیبریدی-بنزینی عمل می‌کنند. این ترکیب باعث بهره‌وری بهتر از سوخت و کاهش آلودگی هوا می‌شود.
  • پاپ آپ نصب برنامه اعلام کننده

معایب:

  • کنترل نسبت دنده مصرفی: در بعضی موارد، گیربکس‌های CVT می‌تواند به نسبت دنده مصرفی تبدیل شود که موجب افزایش مصرف سوخت می‌شود، به خصوص در موتورهای بزرگ مانند موتور دیزلی .
  • حساسیت به تغییرات فشار: گیربکس‌های CVT به فشار و دمای مایعات حساس است. تغییر فشار یا دمای مایع ممکن است به کارایی آن آسیب برساند.
  • عمر محدود مایع:  مانند همه ی موتور ها که نیاز به استفاده از روغن مناسب برا موتور خودرو هستند انواع گیربکس ها هم نیاز روغن مخصوص خود یا واسگازین دارند و این در گیربکس CVT بسیار حساس تر می باشد ، مایع درون گیربکس‌های CVT معمولاً باید به طور دوره‌ای تعویض شود و این هزینه‌ی اضافی می‌تواند برای صاحبان خودروی CVT پیش آید.
  • تجربه رانندگی عمودی: برای برخی افراد، تجربه‌ی رانندگی با گیربکس‌های CVT در محیط‌های عمودی (مثلاً درختاندازها) به دلیل عدم وجود تغییر شدت حرکت می‌تواند کمی ناخوشایند باشد.

به طور کلی، گیربکس‌های CVT با مزایا و معایب خود یک تکنولوژی پیشرفته در دنیای خودروسازی است که توسط برخی مورد علاقه‌ی رانندگان قرار دارد و بهبود‌های مهمی در کارایی و بهره‌وری خودروها به همراه دارد.

گیربکس CVT به صورت برش خورده

تفاوت گیربکس CVT باسایر گیربکس های اتوماتیک

تفاوت‌ گیربکس CVT با اتوماتیک در موارد زیر است که هر کدام را به صورت کامل شرح می‌دهیم:

  • نحوه تغییر دنده:

گیربکس CVT: در گیربکس CVT، تغییر پیوسته نسبت دنده به وسیله یک تسمه و دو قرقره مخروطی انجام می‌شود. این به معنای عدم وجود دنده‌های محدود و تغییر پیوسته نسبت دنده است.

گیربکس اتوماتیک: در گیربکس اتوماتیک، تغییر دنده به طور اتوماتیک از طریق استفاده از تعداد محدودی دنده انجام می‌شود. راننده نیازی به دستی کم کردن یا افزایش دنده ندارد و سیستم خود به تغییر دنده می‌پردازد.

  • تجربه رانندگی:

گیربکس CVT: این نوع گیربکس به دلیل تغییر پیوسته نسبت دنده و عدم شکستگی، تجربه رانندگی نرمی ایجاد می‌کند. باعث انتقال ملایم‌تر نیرو به چرخ‌ها می‌شود.

گیربکس اتوماتیک: در گیربکس اتوماتیک با تغییر دنده‌ها به صورت محدود، ممکن است تکان در تغییرات سرعت حس شود که ممکن است تجربه رانندگی را کمی کم‌آرام‌تر کند.

  • کارایی و بهره‌وری سوخت:

گیربکس CVT: به دلیل تغییر پیوسته نسبت دنده، گیربکسCVT بهره‌وری سوخت بهتری دارد و می‌تواند مصرف سوخت را به حداقل برساند.

گیربکس اتوماتیک: گیربکس اتوماتیک معمولاً مصرف سوخت بیشتری دارد نسبت به گیربکسCVT به دلیل محدودیت در تغییر دنده‌ها و شکستگی کمی که در تغییرات دنده‌ها ایجاد می‌شود.

  • هزینه تعمیر و نگهداری:

گیربکس CVT: تعمیر گیربکس CVT ممکن است پیچیده‌تر و گران‌تر باشد به دلیل ساختار پیچیده تری که دارد و تخصص فنی بیشتری برای تعمیر مورد نیاز است.

گیربکس اتوماتیک: تعمیرات گیربکس اتوماتیک نیز می‌تواند هزینه‌بر باشد، اما معمولاً به دلیل تعداد محدودی دنده و ساختار معمولی‌تر، هزینه‌های تعمیر را کمی کاهش می‌دهد.

هر دو نوع گیربکس دارای مزایا و معایب خود هستند و انتخاب بین آن‌ها باید بر اساس نیازها، سبک رانندگی و محیط استفاده انجام شود.به نحوی که بعضی از تولید کنندگان کامیون و ماشین های سنگین مانند نسل جدید کامیون های اسکانیا هم اقدام به نصب این نوع گیربکس کرده اند.

گیربکس CVT در حال تعمیر

نحوه رانندگی با گیربکس CVT

رانندگی با گیربکسCVT در مقایسه با گیربکس‌های دستی یا اتوماتیک معمولی کمی متفاوت است. این نوع گیربکس به دلیل تغییر پیوسته نسبت دنده و عدم شکستگی، تجربه رانندگی ملایم‌تری ایجاد می‌کند. در اینجا چند نکته برای رانندگی با گیربکسCVT را می‌توان ذکر کرد:

  • شروع حرکت: وقتی که شما پا به پدال گاز می‌گذارید تا از حالت توقف شروع به حرکت کنید، خودرو به طور نرم و بدون تکان حرکت می‌کند. شما به راحتی می‌توانید از حالت توقف به حرکت در آید و برخورد از فاصله و تکان که ممکن است در گیربکس‌های دیگر رخ دهد، جلوگیری کنید.
  • تسریع خودرو: در حین تسریع، گیربکسCVT به طور پیوسته نسبت دنده را تغییر می‌دهد. به عبارتی، شما می‌توانید پدال گاز را فشار دهید و به تدریج سرعت خودرو را افزایش دهید، بدون اینکه نیاز به دستی کردن یا کاهش دنده داشته باشید. این باعث می‌شود تسریع به صورت نرم‌تر و بدون شکستگی انجام شود.
  • ترافیک و ترمز کردن: در ترافیک یا وضعیت‌های ترافیکی شلوغ، گیربکس CVT به شما امکان می‌دهد به راحتی تسریع کنید و سپس با کمی کاهش فشار گاز، خودرو را کنترل کرده و ترمز کنید. این کار باعث بهبود بهره‌وری سوخت و کاهش فرسودگی ترمزها می‌شود.
  • تغییر دنده هنگام سرعت ثابت: هنگامی که به سرعت مطلوب خود می‌رسیدید و تمایل به حفظ سرعت دارید، خودرو به طور خودکار نسبت دنده را به حالتی مناسب برای حفظ سرعت تغییر می‌دهد. این باعث کاهش مصرف سوخت و راحتی بیشتر در مسافرت‌های طولانی می‌شود.
  • نگرانی از انتخاب دنده: با استفاده از گیربکس CVT، شما نیازی به انتخاب دنده مخصوص هر سرعت ندارید. این به معنای عدم نگرانی از انتخاب دنده مناسب برای شرایط مختلف رانندگی است.

در کل، رانندگی با گیربکسCVT تجربه‌ای نرم، ملایم و بدون ترکیدگی ایجاد می‌کند. این گیربکس به ویژه در شهرهای پرترافیک و در مسافرت‌های طولانی در انواع حمل و نقل جاده ای باعث راحتی بیشتری برای راننده می‌شود و بهره‌وری سوخت را نیز بهبود می‌بخشد.

گیربکس CVT به صورت کامل

نتیجه‌گیری

در این مقاله، به معرفی و توضیح اصول و عملکرد گیربکسCVT یا گیربکس تغییر نسبت مستمر پرداختیم. گیربکسCVT به عنوان یک نوآوری در عرصه خودروسازی معرفی شده است که توانایی تغییر نسبت دنده به صورت پیوسته و بدون وقفه را داراست. این گیربکس با ساختار ساده‌ای که شامل دو پولی مخروطی و تسمه‌ای است، توانسته است مزایایی همچون بهره‌وری بیشتر موتور، کاهش مصرف سوخت، عملکرد بهتر در شرایط ترافیکی مختلف و زوایای مختلف را به خود اختصاص دهد.

با پیشرفت تکنولوژی، گیربکسCVT نیز تغییراتی را تجربه کرده است. بهبود‌های انجام شده در این گیربکس‌ها باعث کاهش صدای ماشین‌ها و افزایش راندمان آن‌ها شده است. تعدادی از برندهای خودروسازی برای انواع مختلف خودروها از این نوع گیربکس بهره‌برداری می‌کنند و تا به امروز، گیربکس CVT به یک گزینه جذاب در جهت کاهش مصرف سوخت و افزایش راحتی سواری تبدیل شده است.

با توجه به سازگاری بالای گیربکسCVT با شرایط مختلف جاده‌ای و قابلیت تنظیم مستمر نسبت دنده، استفاده از این نوع گیربکس در خودروها به عنوان یک انتخاب هوشمندانه می‌تواند به کاهش هزینه‌های سوخت و نگهداری کمک کند و در نهایت تجربه رانندگی را بهبود بخشد.

سوالات متداول

عملکرد گیربکس CVT در هنگام تسریع سرعت چگونه است ؟

در حین تسریع، گیربکسCVT به طور پیوسته نسبت دنده را تغییر می‌دهد. به عبارتی، شما می‌توانید پدال گاز را فشار دهید و به تدریج سرعت خودرو را افزایش دهید، بدون اینکه نیاز به دستی کردن یا کاهش دنده داشته باشید. این باعث می‌شود تسریع به صورت نرم‌تر و بدون شکستگی انجام شود.

تفاوت های اصلی گیربکس CVT با سایر گیربکس ها به اختصار چگونه است ؟

نحوه تغییر دنده ، تجربه رانندگی ، کارایی و بهره‌وری سوخت ، هزینه تعمیر و نگهداری