چگونه از خستگی و خواب‌آلودگی رانندگان جلوگیری کنیم

با این که معمولاً خستگی و ساعات کار به هم ارتباط داده می‌شوند، ولی واقعیت این است که بین این دو موضوع رابطه بسیار کمی وجود دارد. واقعیت این است رانندگان و دیگر پرسنل شاغل در ناوگان‌های حمل و نقل نهایت سعی‌شان را می‌کنند تا کارشان را به خوبی انجام بدهند، ولی آیا برای جلوگیری از خستگی رانندگان هم اقداماتی موثر صورت می‌گیرد؟

به اعتقاد کارشناسان، برای جلوگیری از خستگی رانندگان، باید به مواردی مانند :

بهداشت و سلامت، رژیم غذایی، ورزش و تحرک بدنی، سبک زندگی و مدیریت شخصی مورد توجه قرار بگیرند و فقط پیروی از مقررات موجود در مورد زمان استراحت رانندگان کفایت نمی‌کند.

یکی از مسائلی که رانندگان از آن شکایت زیادی دارند این است که مدیریت زمان بر عهده خودشان نیست و آزموش‌های خاصی برای مدیریت خستگی به آن‌ها داده نمی‌شود. تحقیقاتی که توسط انجمن ایمنی و بهداشت کار آمریکا انجام گرفته است نشان می‌دهد بیش از ۳۰% از کارگرانی که سن آن‌ها بین ۳۰ تا ۶۴ سال است از بی‌خوابی رنج می‌برند. این انجمن توصیه کرده است بزرگسالان در شبانه روز بین هفت تا نه ساعت بخوابند ولی پژوهش‌ها نشان می‌دهد بسیاری از رانندگان کامیون روزی شش ساعت یا کمتر می‌خوابند. البته خوابیدن در پارکینگ‌های پر سر و صدای کنار جاده یا خوابیدن در نقاط نامناسب دیگر می‎تواند بر کیفیت خواب تأثیر بسیار زیادی داشته باشد.

خواب کم باعث می‌شود رانندگان هنگام رانندگی خواب‌آلوده باشند و نمی‌توانند در طول روز هوشیاری‌شان را حفظ کنند. بعضی از رانندگان نیز مجبورند برای این که هوشیاری خودشان را حفظ کنند در بین روز چرت کوتاهی بزنند. البته همه چیز به الگوی خواب و بیداری شخصی و به میزان مقاومت آن‌ها در برابر خواب‌آلودگی بستگی دارد.

کارشناسان معتقدند که رانندگان قبل از پایان ساعات کاری‌شان به دستکم ۳۰ دقیقه خواب و استراحت نیاز دارند ولی هنوز راه حلی عملی برای آن ارائه نشده است. علاوه بر این، افرادی که به عنوان مدیر ناوگان‌های حمل و نقل کار می‌کنند نیز باید به این نکته توجه داشته باشند که خستگی و نیاز به خواب، از موارد عادی در زندگی هر فرد به شمار می‌آید.

از سوی دیگر، رانندگان باید از خطرات ناشی از کمبود خواب شبانه آگاه باشند و در صورتی که نیاز باشد در بین روز چرت‌هایی کوتاه بزنند. معمولاً توصیه کارشناسان این است که رانندگان عوامل خطرساز را خودشان مدیریت کنند، تا آن‌جایی که شرایط اجازه می‌دهد بخوابند و بدانند در چه ساعاتی از شبانه روز خواب بیشتر برایشان مفید است.

مشکلات قدیمی، راه حل‌های جدید

با در نظر گرفتن مشکلاتی مانند خستگی و خواب‌آلودگی، تجهیزات مفیدی به بازار عرضه شده‌اند که می‌توانند از بروز تصادفات ناشی از خستگی جلوگیری کنند. به اعتقاد کارشناسان، یکی از کاربردی‌ترین تجهیزات، سیستم اعلام خواب‌آلودگی است که پیوسته حرکات چشم راننده را از طریق یک دوربین رصد می‌کند و میزان بازتاب نور از سطح چشم را به طور مرتب اندازه‌گیری می‌نماید. هنگامی که پلک‌ها بسته می‌شوند، بازتاب نور کم می‌شود و زنگ هشدار به صدا در می‌آید. این سیستم جدید بسیار کارآمد است و دقیق عمل می‌کند و باید افراد را به استفاده از آن تشویق کرد.